Luật Penalty: Hướng Dẫn Chi Tiết Từ A-Z Về Quả Đá 11 Mét

Bạn đang xem một trận đấu căng thẳng, trọng tài vừa chỉ vào điểm 11 mét sau một pha vào bóng trong vòng cấm, cả sân vận động vỡ òa hoặc phản đối dữ dội? Hay bạn thắc mắc tại sao có những tình huống tương tự nhưng trọng tài lại không thổi phạt đền? Đừng lo, BET88 hoàn toàn hiểu sự “bối rối” đó! Luật penalty là một trong những quy định quan trọng và gây tranh cãi nhất trong bóng đá, có thể quyết định cả kết quả trận đấu chỉ trong một khoảnh khắc. Với hơn 4 tỷ người hâm mộ trên toàn cầu, bóng đá là môn thể thao vua, và việc hiểu rõ luật phạt đền không chỉ giúp bạn xem bóng “sáng” hơn mà còn tránh tranh cãi không đáng có. Trong bài viết này, BET88 sẽ “giải mã” từng chi tiết về luật penalty – từ định nghĩa, các tình huống được thổi phạt đền, quy trình thực hiện chuẩn, đến những thay đổi mới nhất với công nghệ VAR và các tình huống gây tranh cãi nổi tiếng. Bạn sẽ hiểu rõ khi nào được hưởng penalty, cách thực hiện đúng luật, và những chiến thuật tâm lý đằng sau quả đá 11 mét. Sẵn sàng trở thành “chuyên gia” về luật phạt đền chưa? Cùng BET88 bắt đầu thôi!

Định nghĩa và lịch sử của luật penalty

Luật penalty (hay còn gọi là phạt đền, đá 11 mét) là một hình thức đá phạt đặc biệt trong bóng đá, được thực hiện từ điểm phạt đền cách khung thành 11 mét (12 yards). Đây là hình phạt dành cho đội phòng thủ khi phạm lỗi nghiêm trọng trong vòng cấm của mình.

Nguồn gốc của penalty

Penalty được đưa vào luật bóng đá chính thức vào năm 1891 tại Ireland, sau một sự việc gây tranh cãi trong trận đấu giữa Notts County và Stoke City năm 1890. Trong trận đấu đó, một cầu thủ Notts County đã cố tình dùng tay đấm bóng ra khỏi vạch khung thành để ngăn đối phương ghi bàn. Trọng tài chỉ có thể thổi đá phạt trực tiếp, và Stoke City không thể ghi bàn từ góc độ khó như vậy.

Sự việc này đã thúc đẩy William McCrum, một thủ môn kiêm thành viên Hiệp hội Bóng đá Ireland, đề xuất ý tưởng về một hình phạt đặc biệt cho các lỗi nghiêm trọng trong vòng cấm. Ban đầu, ý tưởng này bị chỉ trích là “không thể thao” và “không công bằng”, nhưng cuối cùng đã được FIFA chấp nhận và trở thành một phần không thể thiếu của bóng đá hiện đại.

BET88 nhận thấy rằng luật penalty đã thay đổi đáng kể qua hơn 130 năm, từ việc thủ môn có thể di chuyển tự do trên vạch khung thành, đến các quy định nghiêm ngặt hiện nay về vị trí đứng và thời điểm di chuyển. Mỗi thay đổi đều nhằm tạo sự công bằng hơn giữa người đá và thủ môn.

Các tình huống được thổi penalty theo luật penalty

Theo luật penalty của FIFA, phạt đền được thổi khi một trong 10 lỗi sau xảy ra trong vòng cấm của đội phạm lỗi:

10 lỗi dẫn đến penalty

1. Kicking (Đá đối phương):

• Đá hoặc cố gắng đá đối phương trong vòng cấm
• Không cần phải chạm vào, chỉ cần có hành động đá

Ví dụ nổi tiếng:

• Trận Anh vs Tunisia (World Cup 2018): Harry Kane bị đá trong vòng cấm, VAR xác nhận penalty

2. Tripping (Vấp đối phương):

• Làm đối phương vấp ngã hoặc cố gắng làm vậy
• Phổ biến nhất trong các tình huống penalty

3. Jumping at (Nhảy vào đối phương):

• Nhảy vào đối phương một cách nguy hiểm
• Thường xảy ra khi tranh bóng bổng

4. Charging (Húc, va chạm):

• Va chạm vào đối phương một cách bất cẩn hoặc dùng lực quá mức
• Phải phân biệt với va chạm hợp lý

5. Striking (Đánh đối phương):

• Đánh hoặc cố gắng đánh đối phương
• Thường kèm theo thẻ đỏ

6. Pushing (Đẩy đối phương):

• Đẩy đối phương bằng tay hoặc cơ thể
• Rất phổ biến trong các tình huống phạt góc

7. Tackling (Xoạc bóng sai):

• Xoạc bóng nhưng chạm người trước khi chạm bóng
• Nếu chạm bóng trước → Không phải penalty

8. Holding (Giữ đối phương):

• Giữ áo, kéo tay, ôm đối phương
• Thường xảy ra trong các tình huống bóng chết

9. Spitting (Khạc nhổ):

• Khạc nhổ vào đối phương
• Cực kỳ hiếm, nhưng nếu xảy ra sẽ kèm thẻ đỏ

10. Handball (Chơi bóng bằng tay):

• Cố tình chạm bóng bằng tay hoặc cánh tay
• Từ 2019, luật handball được làm rõ hơn về phần tay nào được tính

Điều kiện quan trọng:

• Tất cả các lỗi trên chỉ dẫn đến penalty khi xảy ra TRONG vòng cấm
• Nếu xảy ra ngoài vòng cấm → Chỉ là đá phạt trực tiếp
• Bóng phải đang trong trạng thái chơi (in play)

BET88 lưu ý rằng trong luật penalty, vị trí phạm lỗi là yếu tố quyết định. Một pha vào bóng giống hệt nhau có thể là đá phạt thông thường nếu ở ngoài vòng cấm, nhưng lại là penalty nếu trong vòng cấm.

Quy trình thực hiện penalty chuẩn theo luật penalty

Vị trí của các cầu thủ

Luật penalty quy định rất chi tiết về vị trí đứng của mọi người:

Người đá penalty:

• Đứng sau bóng
• Được xác định rõ ràng (phải thông báo cho trọng tài)
• Không được thay đổi người đá sau khi đã xác định (trừ chấn thương)

Thủ môn:

• Phải đứng trên vạch khung thành
• Đối mặt với người đá
• Giữa hai cột dọc
• Không được di chuyển ra trước cho đến khi bóng được đá
• Từ 2019: Ít nhất một chân phải chạm vạch khung thành khi bóng được đá

Các cầu thủ khác:

• Phải đứng ngoài vòng cấm
• Phải cách điểm phạt đền ít nhất 9.15m
• Phải đứng sau bóng
• Không được vào vòng cấm cho đến khi bóng được đá

Trọng tài:

• Đứng bên ngoài vòng cấm
• Quan sát thủ môn và người đá
• Chỉ thổi còi khi mọi người đã đứng đúng vị trí

Quy trình thực hiện chi tiết

Bước 1: Chuẩn bị

• Bóng được đặt trên điểm phạt đền (11m)
• Bóng phải đứng yên hoàn toàn
• Trọng tài xác định người đá
• Thủ môn đứng vào vị trí

Bước 2: Chờ tín hiệu

• Trọng tài kiểm tra vị trí của tất cả cầu thủ
• Trọng tài thổi còi báo hiệu được phép đá
• Người đá phải đợi tín hiệu của trọng tài

Bước 3: Thực hiện

• Người đá tiến lên và đá bóng
• Bóng phải di chuyển về phía trước rõ ràng
• Thủ môn có thể di chuyển sau khi bóng được đá
• Các cầu thủ khác có thể vào vòng cấm sau khi bóng được đá

Bước 4: Kết quả

• Bóng vào lưới → Bàn thắng được công nhận
• Bóng ra ngoài hoặc thủ môn cản phá → Trận đấu tiếp tục
• Người đá không được chạm bóng lần thứ 2 trước khi cầu thủ khác chạm

Lưu ý quan trọng trong luật penalty:

• Nếu thủ môn di chuyển sớm và cản phá được → Phải đá lại
• Nếu cầu thủ tấn công vi phạm (vào sớm) và ghi bàn → Không được công nhận, phát bóng cầu môn
• Nếu cả hai vi phạm → Đá lại

Những thay đổi mới nhất trong luật penalty

Quy định mới về thủ môn (từ 2019)

Một trong những thay đổi lớn nhất trong luật penalty được IFAB (International Football Association Board) áp dụng từ tháng 6/2019:

Quy định cũ:

• Thủ môn phải đứng trên vạch khung thành
• Nhưng không rõ ràng về việc có được di chuyển hay không
• Nhiều thủ môn di chuyển trước khi bóng được đá mà không bị phạt

Quy định mới:

• Thủ môn phải có ít nhất một chân chạm vạch khung thành khi bóng được đá
• Nếu vi phạm và cản phá được → Phải đá lại
• Nếu vi phạm nhưng không cản phá được → Không phải đá lại
• Thủ môn nhận thẻ vàng nếu vi phạm nghiêm trọng

Ví dụ thực tế:

• Chung kết Women’s World Cup 2019: Thủ môn Scotland bị bắt đá lại penalty 3 lần vì liên tục di chuyển sớm
• VAR kiểm tra chặt chẽ vị trí chân thủ môn

Tác động:

• Tăng tỷ lệ thành công của penalty lên khoảng 75-80%
• Thủ môn khó cản phá hơn
• Nhiều tranh cãi về việc áp dụng quá khắt khe

VAR và luật penalty

Công nghệ VAR (Video Assistant Referee) đã thay đổi cách áp dụng luật penalty:

VAR có thể can thiệp khi:

• Trọng tài không nhìn thấy lỗi trong vòng cấm
• Trọng tài thổi penalty nhầm (lỗi ngoài vòng cấm)
• Kiểm tra xem thủ môn có di chuyển sớm không
• Kiểm tra xem cầu thủ nào đá bóng vào lưới nếu có nhiều người chạm

VAR KHÔNG can thiệp khi:

• Quyết định mang tính chủ quan (có chạm nhưng có đủ để thổi penalty không?)
• Trọng tài đã xem rõ tình huống và quyết định

Ưu điểm:

• Giảm thiểu sai sót nghiêm trọng
• Tăng tính công bằng
• Phát hiện các lỗi mà trọng tài không nhìn thấy

Nhược điểm:

• Làm gián đoạn trận đấu
• Đôi khi gây tranh cãi về quyết định
• Mất 2-3 phút để kiểm tra

BET88 nhận thấy rằng VAR đã làm cho luật penalty được áp dụng chính xác hơn, nhưng cũng tạo ra nhiều tranh cãi mới về các tình huống “sát nút”.

Những tình huống penalty gây tranh cãi nổi tiếng

Penalty lịch sử tại các giải đấu lớn

1. “Panenka” – Euro 1976:

• Antonín Panenka (Czechoslovakia) vs Tây Đức
• Đá penalty bằng cách sút nhẹ vào giữa khi thủ môn đã bay người
• Tạo ra một phong cách đá penalty mang tên mình
• Czechoslovakia vô địch Euro

2. Roberto Baggio – World Cup 1994:

• Chung kết Italia vs Brazil
• Baggio sút penalty bay lên trời trong loạt sút luân lưu
• Italia thua 2-3, Brazil vô địch
• Hình ảnh Baggio đứng cô đơn trở thành biểu tượng

3. Zidane “Panenka” – World Cup 2006:

• Chung kết Pháp vs Italia
• Zidane đá penalty kiểu Panenka vào lưới Buffon
• Sau đó bị đuổi vì húc đầu Materazzi
• Pháp thua trên chấm 11m

4. Sergio Ramos – Champions League 2016:

• Chung kết Real Madrid vs Atletico Madrid
• Ramos đá penalty quyết định, Real vô địch
• Kết thúc chuỗi 3 năm không vô địch Champions League

5. VAR từ chối penalty – World Cup 2018:

• Nhiều tình huống penalty được VAR kiểm tra
• Một số bị từ chối vì lỗi ngoài vòng cấm
• Thay đổi cách trọng tài áp dụng luật penalty

Những tranh cãi về handball penalty

Trận Man City vs Tottenham (Champions League 2019):

• Bóng chạm tay Llorente trong vòng cấm Man City
• Trọng tài không thổi penalty
• VAR xác nhận không phải lỗi (tay sát cơ thể)
• Man City bị loại, gây tranh cãi lớn

Luật handball mới (từ 2019):

• Nếu tay/cánh tay làm cơ thể “to hơn bất thường” → Handball
• Nếu tay sát cơ thể → Không phải handball
• Nếu bóng chạm tay rồi ghi bàn ngay sau đó → Không được công nhận

Tình huống “ball to hand” vs “hand to ball”:

• Ball to hand: Bóng bay vào tay (thường không phạt)
• Hand to ball: Tay chủ động chạm bóng (phạt penalty)
• Ranh giới mỏng manh, gây nhiều tranh cãi

Chiến thuật và tâm lý trong penalty

Phân tích tâm lý người đá

Luật penalty không chỉ là về kỹ thuật mà còn là cuộc chiến tâm lý:

Áp lực tâm lý:

• Tỷ lệ thành công penalty trong thi đấu: 75-80%
• Trong loạt sút luân lưu: Giảm xuống 70-75%
• Áp lực càng lớn, tỷ lệ thành công càng giảm

Các kiểu đá penalty phổ biến:

1. Đá mạnh vào góc:

• Ưu điểm: Khó cản phá ngay cả khi thủ môn đoán đúng
• Nhược điểm: Dễ sút ra ngoài nếu không chính xác
• Đại diện: Cristiano Ronaldo

2. Đá góc thấp sát cột:

• Ưu điểm: An toàn, ít bay ra ngoài
• Nhược điểm: Thủ môn có thể cản phá nếu đoán đúng
• Đại diện: Harry Kane

3. Panenka (sút nhẹ giữa):

• Ưu điểm: Bất ngờ, đẹp mắt
• Nhược điểm: Rất rủi ro nếu thủ môn không bay người
• Đại diện: Zidane, Pirlo, Messi

4. Đá sau khi quan sát thủ môn:

• Ưu điểm: Tăng tỷ lệ thành công
• Nhược điểm: Cần kỹ thuật cao, dễ bị phạt nếu dừng quá lâu
• Đại diện: Jorginho

Chiến thuật của thủ môn

Nghiên cứu trước:

• Xem video người đá thường sút góc nào
• Phân tích thói quen (nhìn góc trước khi đá, chân đứng…)
• Chuẩn bị tâm lý

Trong lúc đá:

• Đứng đúng vị trí (ít nhất 1 chân trên vạch)
• Quan sát chân đứng và hướng nhìn của người đá
• Đoán hướng và bay người đúng thời điểm

Thống kê thú vị:

• Thủ môn bay trái: 40%
• Thủ môn bay phải: 40%
• Thủ môn đứng giữa: 20%
• Người đá sút trái: 35%, phải: 35%, giữa: 30%

Chiến thuật tâm lý:

• Nói chuyện với người đá để gây áp lực
• Di chuyển trên vạch để làm người đá mất tập trung
• Giả vờ bay về một hướng rồi bay hướng khác

BET88 thấy rằng luật penalty không chỉ là về luật lệ mà còn là nghệ thuật tâm lý và chiến thuật, tạo nên những khoảnh khắc kịch tính nhất trong bóng đá.

Penalty shootout – Loạt sút luân lưu

Quy định về loạt sút luân lưu

Khi trận đấu hòa sau hiệp phụ (hoặc sau 90 phút ở một số giải), luật penalty quy định sẽ có loạt sút luân lưu:

Quy trình:

• Mỗi đội chọn 5 cầu thủ đá penalty
• Đá luân phiên: A1 → B1 → A2 → B2…
• Đội nào ghi nhiều bàn hơn trong 5 lượt sẽ thắng
• Nếu vẫn hòa sau 5 lượt → Đá tiếp theo kiểu “sudden death” (ai ghi được mà đối phương không ghi thì thắng)

Lựa chọn sân và thứ tự:

• Tung đồng xu để quyết định đội nào đá trước
• Đội thắng đồng xu chọn đá trước hoặc sau
• Thường chọn đá sau vì có lợi thế tâm lý

Thay đổi thủ môn:

• Được phép thay thủ môn giữa các lượt penalty
• Nhưng phải thông báo trọng tài
• Thủ môn dự bị có thể vào thay

Cầu thủ bị đuổi:

• Nếu đội có cầu thủ bị đuổi, số lượng người đá sẽ cân bằng
• Ví dụ: Đội A 10 người, đội B 11 người → Đội B chỉ chọn 10 người đá

Những loạt sút luân lưu nổi tiếng

1. Liverpool vs AC Milan – Champions League 2005:

• Liverpool hồi sinh từ 0-3 xuống hòa 3-3
• Thắng 3-2 trên chấm 11m
• Dudek cản phá 2 quả, trở thành anh hùng

2. Đức vs Italia – World Cup 2006:

• Bán kết World Cup
• Grosso và Del Piero ghi bàn, Đức thua 0-2
• Kết thúc chuỗi bất bại của Đức trên chấm 11m

3. Chelsea vs Bayern Munich – Champions League 2012:

• Chung kết tại sân nhà Bayern
• Drogba ghi penalty quyết định
• Chelsea vô địch Champions League lần đầu

4. Anh vs Colombia – World Cup 2018:

• Anh phá “lời nguyền” penalty
• Thắng 4-3 trên chấm 11m
• Lần đầu tiên Anh thắng loạt sút luân lưu tại World Cup

Kết luận

Vậy là BET88 đã cùng bạn đi hết hành trình tìm hiểu luật penalty từ A đến Z! Từ định nghĩa cơ bản – quả đá 11 mét được thổi khi có lỗi nghiêm trọng trong vòng cấm, đến 10 tình huống dẫn đến penalty, quy trình thực hiện chuẩn với vị trí đứng của từng người, những thay đổi mới nhất về thủ môn và VAR, các tình huống gây tranh cãi nổi tiếng, và cả chiến thuật tâm lý đằng sau mỗi quả đá – tất cả đều là kiến thức quan trọng giúp bạn hiểu sâu hơn về bóng đá.

Luật penalty không còn là bí ẩn với bạn nữa đúng không? Hãy nhớ những điểm cốt lõi: lỗi phải xảy ra trong vòng cấm, thủ môn phải có ít nhất một chân trên vạch khi bóng được đá, và VAR có thể can thiệp để đảm bảo công bằng. Penalty không chỉ là về kỹ thuật mà còn là cuộc chiến tâm lý giữa người đá và thủ môn, tạo nên những khoảnh khắc kịch tính nhất trong bóng đá.

Giờ đây, khi xem bóng đá, bạn sẽ không còn bối rối khi thấy trọng tài chỉ vào điểm 11 mét hay khi VAR kiểm tra penalty. Bạn có thể tự tin giải thích cho bạn bè về luật penalty, hiểu được tại sao một tình huống được thổi còn tình huống khác không, và đánh giá được chiến thuật của cả người đá lẫn thủ môn. BET88 chúc bạn có những trận đấu thú vị và luôn theo dõi bóng đá với sự hiểu biết sâu sắc hơn!